DE TAAL VAN ONZE BEHOEFTES
Wat zijn ‘behoeftes’ en hoe kunnen we meer inzicht krijgen in onze menselijke en persoonlijke behoeftes?
be·hoef·te (de; v; meervoud: behoeften, behoeftes)
1 gebrek aan: behoefte aan brandstof
2 verlangen naar hetgeen je mist: in een behoefte voorzien
3 zaak die je nodig hebt: in eigen behoefte(n) kunnen voorzien eigen onderhoud
De menselijke behoeftes zijn in de basis voor ons allemaal gelijk. De Piramide van Maslow is waarschijnlijk het meest bekende model dat onze basisbehoeftes beschrijft, indeelt en rangschikt. Nog los van de volledige inhoud en de invulling die Maslow eraan geeft, verbeeldt het plaatje van deze piramide goed waar ik het over wil hebben. Het gaat hier nu niet over de exacte indeling van wat waar precies bij hoort of de omschrijvingen die Maslow zelf geeft aan de lagen en zijn visie over de werking van het geheel. Het gaat nu om het bestaan van de basisbehoeftes en de stapeling van deze behoeftes.
In de piramide zie je de verschillende belangrijke menselijke behoeftes afgebeeld en worden deze los en ten opzichte van elkaar geplaatst. Met onderaan de behoeftes die als eerste prioriteit vragen en krijgen: de Fysiologische Behoeftes. Voeding en slaap zijn de belangrijkste fundamenten en dat is logischerwijs ook het eerste waar onze aandacht, ons handelen en onze energie op gericht is. Dit is noodzaak, we kunnen niet zonder voeding en rust, deze zijn nodig om überhaupt te kunnen overleven. Zo is het bij een baby, zo was het ook bij de oermens en zo is het ook bij dieren het eerste dat aandacht vraagt en blijft het soms ook het enige dat aandacht vraagt wanneer het veel moeite kost om deze behoeftes te vervullen (bijvoorbeeld door schaarste).
Daarboven ligt de behoefte aan Veiligheid en Zekerheid, de behoefte aan een veilig bestaan en weten dat er geen dreiging is. Die zekerheid hoeft niet alleen in materie te zitten zoals het hebben van een dak boven je hoofd, financiële zekerheid en een goede gezondheid of in zichtbare veiligheid door het hebben van ouders die voor je zorgen, het moet vooral ook zo voelen. Angst is een duidelijke indicator voor een gebrek aan het gevoel van zekerheid en veiligheid.
Inmiddels is algemeen bekend dat een baby niet alleen behoefte heeft aan fysieke voeding en veiligheid, maar zeker ook aan liefde en een liefdevolle verzorging om gezond op te groeien. Ook menselijk is de sociale behoefte; de behoefte aan vriendschappen, aan sociaal contact, erbij horen. Maar vooral aan het gevoel van verbondenheid. De behoefte aan liefde geldt al voor een baby, de behoefte om er bij te horen groeit later en wordt steeds belangrijker tijdens het opgroeien.
Wanneer een kind ouder wordt komt daar de behoefte aan erkenning bij. Kijkend naar de kindertijd zie je dat deze behoefte ontstaat bij de ontwikkeling van het ‘ Ego’ met een piek in de puberteit. Je zelfbeeld en eigenwaarde worden belangrijk, wie ben je? Wie ben je in de maatschappij? In de groep? Ten opzichte van anderen? Wie wil je zijn? Hoe voed je jouw eigenwaarde? Iedereen heeft behoefte aan eigenwaarde, maar de invulling hiervan kan heel erg verschillen. (Hier kom ik later op terug)
Helemaal in de punt vind je de behoefte aan ontplooiing, aan Zelfontwikkeling. Het ontwikkelen van jezelf, groeien, leren, het ontwikkelen van je persoonlijkheid, het leren kennen van jezelf, het verbeteren van jezelf en het inzetten van jezelf. Hier kom je in het gebied van de niet essentiële behoeftes voor overleving. Maar tegelijkertijd misschien ook wel het gebied waar de kennis ligt voor het bevredigen van de ‘lagere’ behoeftes en het gebied waar je verlangen ligt wanneer je in de onderliggende basisbehoefte bent voorzien.
Over de exacte volgorde en invulling van deze piramide valt te discussiëren. (In de afgelopen jaren zijn er nieuwe varianten ontstaan van dit model, waarbij onder andere het gebied van zelfontwikkeling is uitgebreid en verschillende lagen heeft gekregen.) Maar dat er in dit model belangrijke behoeftes voor ons als mens worden benoemd, is iets waar we het wel over eens zijn. Ook is het voor vele herkenbaar dat wanneer de onderste behoeftes veel aandacht vragen de bovenste er bij inschieten en minder belangrijk worden. Wanneer je ernstig ziek bent wordt erkenning een stuk minder belangrijk en is er ook minder aandacht voor actief sociaal contact. Wanneer je moeite hebt om financieel rond te komen en geen veilig huis of thuis hebt, kom je niet toe aan zelfontwikkeling. Met angst en onzekerheid is de schaarste voelbaar en richt je je op overleven en minder op het ontwikkelen van jezelf en het bewust leren van nieuwe dingen. Dat is logisch, en menselijk.
De piramide is naar mijn idee geen werkelijke trap waarbij je pas verder kunt naar de volgende trede als de behoeftes op de onderste helemaal is bevredigd. Zo zwart-wit kan het niet zijn. Het is dynamisch waarbij de verschillende behoeftes heen en weer bewegen en ook tegelijkertijd kunnen opspelen. (In de ontwikkeling van een kind naar volwassenheid zie je ze zich overigens wel daadwerkelijk in deze volgorde opstapelen. Er komen steeds meer behoeftes bij) Volgens mij lopen er bij ons, als volwassenen, een heleboel behoeftes door elkaar heen. Zeker wanneer we inzoomen op hoe persoonlijk de invulling van een behoefte kan zijn en iemand bijvoorbeeld dingen moet begrijpen om zich veilig te voelen of zekerheid haalt uit het van betekenis zijn en waardering krijgen van anderen. Dan ontstaat er een verbinding en afhankelijkheid tussen de verschillende lagen. Daarbij kunnen we dingen ook heel anders ervaren. Wat praktisch gezien voor de één zekerheid betekent kan voor een ander niet zo zijn of niet voldoende zijn. En feitelijke zekerheid hoeft nog niet ‘zeker’ te voelen. Feitelijk niet ziek zijn, maar je wel continue zorgen maken om je gezondheid, betekent nog geen zekerheid. Alles heeft een feitelijke, psychologische en emotionele laag. Ook de mate van behoefte kan heel persoonlijk zijn. Niet iedereen heeft bijvoorbeeld zo veel behoefte aan sociaal contact en erbij horen. Het lijkt dat hoe ‘hoger’ de behoefte hoe groter is de nuance, van mate en invulling, binnen de behoefte wordt.
Voor de kleuring van deze behoeftes, de persoonlijke kant van de behoeftes, ga ik uit van de informatie uit een geboortehoroscoop, omdat die naar mijn idee het meest persoonlijk is en echt naar de wortels (de kern) gaat. Er zijn een heleboel verschillende modellen die de verschillen tussen mensen classificeren en indelen in types met de daarbij behorende eigenschappen (en dus behoeftes). Denk aan de MBTI (Myers-Briggs Type Indicator), het Enneagram, de Big Five en andere persoonlijkheidsmodellen. De verschillende modellen hebben vaak veel gemeen.
Kijkend vanuit de Astrologie naar de piramide van behoeftes zoom ik in op de middelste lagen. De fysiologische behoeftes zijn namelijk veelal praktische behoeftes die mogelijk in mate en praktische invulling wel wat kunnen verschillen, maar de kleuring is niet zo genuanceerd als bij de daarboven liggende behoeftes. Neem de behoefte aan Veiligheid en Zekerheid, hier wijk ik dan ook gelijk af van de betekenis van Maslov; de nadruk leg ik namelijk op het gevoel van veiligheid, emotionele stabiliteit, je veilig en gekoesterd voelen in plaats van de meetbare en praktische veiligheid. Wanneer voel je je gekoesterd en veilig? Deze behoefte is heel duidelijk zichtbaar bij kinderen. Het kind heeft genoeg eten en genoeg slaap en is gezond, maar voelt zich toch niet fijn; het huilt of is onzeker, snel van slag of emotioneel: het vraagt emotionele voeding. De kleuring van deze behoefte wordt in de Astrologie, in je geboortehoroscoop, gesymboliseerd door de Maan. Bij iedereen is er een Maan te vinden in zijn/haar geboortehoroscoop, maar niet bij iedereen is hij op dezelfde manier geplaatst. Als we bijvoorbeeld naar het dierenriemteken kijken dan staat hij bijvoorbeeld bij de één in Maagd en de ander in Leeuw. Het teken waarin de Maan staat geeft aan wat jij nodig hebt om je veilig te voelen.
De meeste mensen zijn wel bekend met de Tekens van de dierenriem, in de volksmond vooral bekend als ‘sterrenbeelden’. Nu is het teken waar de Zon in staat op het moment dat je wordt geboren jouw ‘sterrenbeeld.’ De Zon gaat in een jaar tijd langs alle 12 tekens wat betekent dat hij ongeveer een maand lang in een teken staat. De Maan gaat in ongeveer een maand langs alle tekens en staat dus zo’n 2,5 dag in een teken. Dit betekent dat hij in een maand, waarin de Zon in één teken staat, hij ieder van de 12 tekens aan doet. Staat jouw Zon bijvoorbeeld in Tweelingen dan kan jouw Maan in één van 12 tekens staan, afhankelijk van de dag waarop en het jaar waarin je bent geboren. Zo zijn alle combinaties dus mogelijk.
De Maan symboliseert dus onze behoefte aan veiligheid en geeft ons daar informatie over. Een kind heeft nog niet zo’n hoge stapel aan behoeftes waardoor de behoefte aan veiligheid heel duidelijk zichtbaar is en ook veel aandacht vraagt. Een kind is heel puur en wordt minder vertroebeld door de andere lagen van behoeftes die we er als volwassenen bij krijgen; zoals de behoefte aan sociale relaties (Venus) en eigenwaarde en erkenning (Zon).
Om de persoonlijke verschillen in behoeftes op het gebied aan veiligheid te beschrijven ga ik terug naar 1 van de meest basisprincipes van de Astrologie om het niet te ingewikkeld te maken en toch een goed beeld te geven. Aan de basis van de Astrologie ligt de elementenleer.
De dierenriemtekens zijn op te delen in de vier elementen. Vuur: Ram, Boogschutter en Leeuw. Aarde: Steenbok, Maagd en Stier. Lucht: Weegschaal, Tweelingen en Waterman. Water: Kreeft, Vissen en Schorpioen.
Wanneer jouw Maan in een Vuur teken staat heb je behoefte aan vrijheid en nieuwe prikkels om je veilig te voelen. Je hebt het nodig om er toe te doen en zelf keuzes te kunnen en mogen maken. Een kind met een Maan in vuur heeft behoefte aan nieuwe prikkels en afwisseling en zal zich helemaal fijn voelen als hij zelf invloed heeft op de situatie. Hij zoekt uitdaging en zal snel verveeld zijn bij routine en herhaling. Een volwassenen heeft diezelfde uitdaging en afwisseling nodig. Hij heeft behoefte aan een gevoel van vrijheid en zal het niet fijn vinden wanneer hij het gevoel heeft ergens te vast of beklemd te zitten.
Wanneer jouw Maan in een Aarde teken staat heb je concrete zekerheid, structuur en voorspelbaarheid nodig om je veilig te voelen. Je wilt weten wat er van je verwacht wordt en wat je zelf kunt verwachten. Het voelt veilig wanneer het voorspelbaar is en je weet waar je aan toe bent en er niet te veel verandert of er onverwachte dingen gebeuren. De zekerheid haal je uit regelmaat, routine, concrete zaken en materie. Een kind met een Maan in een Aarde teken heeft behoefte aan structuur en een bekende omgeving, aan stabiliteit en kan zich veilig voelen bij vertrouwd speelgoed en herhaling. Een volwassenen zal ook niet gek zijn op te veel verandering en onzekerheid.
Wanneer jouw Maan in een Lucht teken staat heb je contact en begrip nodig om je veilig te voelen. Je wil de wereld om je heen begrijpen en je hebt behoefte aan communicatie en contact. Voor een kind betekent dit dat hij het fijn vind als er mensen om hem heen zijn, wanneer er tegen hem gepraat wordt en dingen worden uitgelegd. Voor een volwassenen geldt eigenlijk hetzelfde; je hebt behoefte aan mentale uitwisseling en prikkels, het is belangrijk om (veel) contacten te hebben en te communiceren. Je wil je wereld of een situatie begrijpen om je rustig en veilig te kunnen voelen.
Wanneer jouw Maan in een Water teken staat gaat het niet zo zeer om de vorm die wordt aangeboden maar de manier waarop. Het gaat om de gevoelswaarde. Het gevoel van emotionele verbinding en contact geeft een gevoel van veiligheid. Je gevoel, je emotionele staat, heeft veel invloed op jouw ‘veilig voelen’. Dit zijn gevoelige (en daardoor soms ook kwetsbare) mensen. Zo kan een kind met een maan in een waterteken routine worden aangeboden of kan de situatie worden uitgelegd, maar wat het vooral nodig heeft is gevoelscontact en koestering. Het gaat er dus niet om wat je doet, maar vooral hoe je het aanbied, met welk gevoel. Ben je gestrest dan zal een kind dat voelen. Ook hier geldt voor een volwassenen hetzelfde.
Zo zie je dat veiligheid op verschillende manieren kan worden ervaren. Als praktisch (Aarde) alles zeker lijkt kan het nog niet zo voelen doordat je het juist benauwd krijgt van al die materie en verantwoordelijkheid (Vuur) of door een gebrek aan emotionele verbinding (Water) of mentale contacten en begrip (Lucht).
We kunnen dit alles nog persoonlijker maken door te kijken naar jouw eigen geboortehoroscoop waarbij alle behoeftes langskomen en we verder kijken dan alleen het element. Het Teken geeft bijvoorbeeld nog specifiekere informatie, maar ook de samenwerking tussen alle behoeftes en de verscheidenheid geeft veel inzicht in jouw persoonlijke pallet.
Wat heb je nodig en hoe? Hoe worden jouw behoeftes nu al gevoed of wordt misschien juist het tegengestelde aangeboden? Hoe past jouw huidige leven bij jouw behoeftes en hoe zou je daarin (kleine) dingen kunnen aanpassen? Welke behoeftes worden er vervuld in jouw werk of thuis situatie? Wat had je nodig als kind? Wat werd je aangeboden? Wat heeft jouw kind nodig? Hoe verschillen jij en je partner/vriend/vriendin/kind/ouders in behoeftes? Inzicht in deze vragen en de antwoorden daarop biedt een wezenlijke stap voor verdere zelfontwikkeling.
Voor meer inzicht in de geboortehoroscoop, uitleg en achtergronden van behoeftes.
Artikel: Onderdelen van de Horoscoop – Inzichten in de Psychologische Astrologie